Extreem winters op Spitsbergen

De eerste dag zijn we direct na aankomst al 100 kilometer in het schemerlicht met negen sneeuwscooters het binnenland ingegaan. We startten in Longyearbyen. In een rij achter elkaar, de Noorse gids voorop, met een geweer voor als we onverhoopt een ijsbeer tegen zouden komen. Niet waarschijnlijk overigens, ijsberen houden niet van het lawaai van de scooters, maar zekerheid gaat hier voor alles. In het licht van de koplamp is het landschap mystiek.  Vooral de doodlopende kloof bij een grote bevroren waterval was indrukwekkend. Onderweg hebben we veel rendieren gezien. Die zijn in de winter helemaal wit. Ze worden op Spitsbergen niet zo oud; na tien jaar is hun gebit versleten van het geschraap over de bevroren grond. Het is überhaupt niet te bevatten dat deze mooie dieren het daar volhouden, in de winter is er alleen permafrost en hebben ze dus amper groenvoer.

We maakten even een tussenstop bij een oude trappershut bij Tempelfjorden met prachtig uitzicht op de baai. Ooit woonde daar een jager met zijn zwangere vrouw. Toen de weeën kwamen ging de jager de dokter halen in Longyearbyen, dat was dus twee dagen roeien! De dokter bleek echter niet beschikbaar, dus moest hij weer twee dagen roeien naar de volgende dokter in Barentsburg. Kortom, toen de jager eindelijk met de dokter bij de hut kwam was het kind al geboren. Met het kind ging het prima, de moeder is helaas in een gesticht beland.

Na een goed smakend rendierstoofpotje in de trappershut van Basecamp en een nacht slapen in het sfeervolle Basecamp Hotel in Longyearbyen, bereidden we ons voor op een tweedaagse hondensledetocht.  Wat een belevenis! Met negen sledes en 56 honden trokken we de wildernis in,  richting Reindalen. We hadden ieder een eigen slede die getrokken werd door zes honden. Alleen al het aanlijnen van de honden aan de slede was al een feest om te doen. De honden waren zó enthousiast, ze konden haast niet wachten om op pad te gaan. We moesten ze goed vasthouden, op hun achterpoten omhoogtillen en dubbel aanlijnen, anders waren ze gevlogen, uit puur enthousiasme. Dat gold ook voor onderweg: val je van de slede, dan stoppen de honden niet! Het was dus hard werken om de slede in toom te houden. We leerden remmen, tegenwicht geven in de bocht en hoe we het anker uit moesten gooien bij stilstand.

Het was een magnifiek gezicht om acht sledes voor je uit door het landschap te zien glijden. De tocht van 30 kilometer over sneeuw, ijs, heuvels en gletsjers begon met lichte sneeuwval in een wit, mistig landschap. Onderweg trok de sneeuwmist op en de omgeving veranderde in een compleet blauw gefilterd landschap, ik heb nog nooit zo iets ervaren. Adembenemend. En de honden maar rennen. Complete stilte, enkel het gehijg van de honden en het remgeluid van de slede, ik voelde me één met het landschap. Onderweg hebben we eenvoudig geluncht met meegebracht eten. De nacht brachten we door midden in niemandsland. Twee kleine tentjes en een iets grotere waar ook een kacheltje in stond vormde het  kampement. De 56 honden stonden in een kring om de tenten heen, vastgelijnd  aan een kabel ter bescherming tegen ijsberen. Nadat we de sleden hadden uitgeladen, gaven we eerst de honden te eten. Daar ben je zo een uur mee kwijt voordat alle honden een bak eten voor hun neus hebben! Na een verrassend lekkere avondhap en een gezellige avond met verhalen hebben we prima geslapen in een bivakslaapzak, liggend op een rendiervel.  Af en toe werd ik wakker door de honden.

De volgende ochtend hebben we eerst weer de honden gevoerd en na het ontbijt gingen we weer op pad. Onderweg viel een van de deelnemers van zijn slede, en inderdaad, de honden gingen er pijlsnel vandoor. Gelukkig zag onze jonge en vooral stoere Noorse gids het gebeuren. Ze ging voorop en had acht honden en was dus wat sneller dan de rest. Zo kon ze al snel de op hol geslagen slede achterhalen. Door de noodstop dreigde mijn slede mijn voorganger te raken. We gleden net over een ijzig deel met veel oneffenheden. Ik moest met alle kracht remmen maar redde het niet. Mijn slede ging om toen ik een steen raakte. Gelukkig viel ik er niet af en kon ik het anker uitwerpen. Zo kon ik de honden in toom houden.

Onderweg hebben we weer veel rendieren gezien en een ijsgrot bezocht. Indrukwekkend om onder een gletsjer door te lopen. We kropen door een gat in de berg via een ladder naar beneden, onze hoofdlampen aan, want het was stikdonker. Je kon letterlijk geen hand voor ogen zien. Beneden aangekomen liepen we over een rivierbedding die ‘s zomers vol water staat, maar in de winter bevroren is. Wát een ijsmassa van pegels, blokken en muren waarlangs het water groeven had uitgesleten. Het leek net het patroon van baleinen van een walvis. Je kon wel 20 meter omhoog kijken en we zagen prachtige kristalkleuren. De rots- en zandsedimenten van de gletsjer waren in het ijs goed te zien. Zo zijn we zeker 150 meter door de gletsjergrot gelopen. Teruggekomen op ons Basecamp hebben we de honden bevrijd van hun tuig en weer aangelijnd bij hun hok. En ze bedankt natuurlijk voor hun harde werken. Ik heb thuis mijn handschoenen wel twee keer moeten wassen voordat ik de geur van de honden eruit had.

Daarna heb ik nog wat gewinkeld  (maar je kunt beter naar het museum gaan) en heerlijk gedineerd in een nieuw restaurant, Gruve Lagaret, dat even buiten Longyearbyen ligt. Het was de laatste avond met elkaar, dus zijn we nog even doorgezakt in een plaatselijke kroeg in het winkelcentrum! Hier hebben we goed smakend lokaal bier gedronken. Ik heb nog nooit zoveel verschillende drankflessen achter de bar zien staan. Honderden! Het was leuk om niet tussen de toeristen te zitten maar juist de locals te treffen.

De laatste ochtend zijn we Gruve 3 in geweest, een steenkoolmijn die 20 jaar geleden gesloten is. Het was goedkoper alles zo te laten dan de mijn te ontmantelen. De krant van 20 jaar geleden lag er nog, evenals de koffie en suikerklontjes. Indrukwekkend zo’n mijn. En wat een keihard en gevaarlijk leven voor de mijnwerkers. Ze konden vaak niet eens rechtop staan en hadden dan boren en krikken in hun handen die 15 tot 18 kilo wegen. Ga er maar aanstaan! En dan te bedenken dat veel vrouwen dit werk deden! Ik voelde me echt een kantoorklerk. De locals houden nu concerten in de mijn.

Na afloop van ons bezoek aan de steenkolenmijn was het weer tijd om naar de luchthaven te gaan. Ik ben een bijzondere ervaring rijker.