Het Einde van het Westen; Lucky Luke in Alaska

In het uiterste westen van Alaska, aan de Beringzee, 160 kilometer van de poolcirkel, 250 van Rusland en 865 kilometer van Anchorage, ligt een kleine, maar vooral ruwe, parel: Nome. Nou ja, parel? Misschien moeten we het beestje maar bij de naam noemen: een gehucht. Amerika’s oude aartsvijand ligt aan de overkant van de poolzee. Je kunt het net niet zien liggen. Hier ligt het einde van het westen.

Nome is een goudzoekersparadijs. “Paradijs” slaat dan vooral op de onrealistisch positieve dromen die men erover heeft. Het stadhuis is een voormalig bordeel, de Board of Trade Saloon, en uitgeroepen tot één van de vijf gevaarlijkste kroegen ter wereld. Als we het lokale sufferdje mogen geloven besteedde Nome’s politiemacht (twee auto’s) de week voor onze komst aan 40 gevallen van openbare dronkenschap (het merendeel vrouwen!), 8 van huiselijk geweld en 2 verkeersovertredingen. Alleen die laatsten kwamen ervan af met een waarschuwing. Op de City of Nome website staat onder het hoofdstuk Police Department alleen een kopje met Animal Control. Het heeft een paar winkels, enkele restaurants waar de heer Michelin niets te zoeken heeft en een lokale kunsthandel waar het naar walrusbotten ruikt.

Het is een beetje Lucky Luke in Alaska, een wildweststadje bewoond door Inuït, Rednecks en avonturiers, de meesten met een sterke voorkeur voor goud. Sommige inwoners graven nog in claims van hun overgrootvader. Ooit was Nome de meest dicht bevolkte stad van Alaska. In 1898 troffen drie Zweden in een ijskoud beekje goud, kort erna stroomde de boomloze kust vol gelukzoekers. Een jaar later woonde er al 10.000 mensen, in 1901 waarschijnlijk het dubbele. In 1910 was de hausse weer voorbij, de goudopbrengst verwaterd onder de vele gravers en de claims verpest door corruptie. De oude Inuït nederzetting zou nooit meer hetzelfde zijn. Nu wonen er nog 3.200 mensen op 56 km2. In januari vriest het er gemiddeld 15 graden, in juni stijgt het kwik naar plus 11, al heb je weinig aan die statistieken, want de temperatuur fluctueert naar behoeven. Er is niet veel te doen in Nome en dat maakt het plaatsje nu juist zo aantrekkelijk.

Richard Benneville, volgens Lonely Planet “een excentrieke oude hippie uit New York”, is niet alleen onze gids vandaag, hij is tevens burgemeester. Het zijn deze onverwachte ontmoetingen die reizen zo leuk maken. Dat Richard burgemeester is mag op zijn zachtst gezegd opmerkelijk genoemd worden, gezien de aard van het stadje en die van hun burgervader. Als gevierd danser op Broadway die ten onder ging aan de drank, verruilde hij de ene extreme plaats voor de andere. Hij woont hier nu 35 jaar, vrij van drank, als enige openlijke homoseksueel tussen mannen die liever doen alsof dat niet bestaat en hun pickups bij voorkeur bekleven met bumperstickers als “Guns are not the problem, abortion is” of “never mind the dog, beware of the owner”. 

“Hello Central!” roept hij tegen iedereen die we onderweg tegenkomen. Het is zijn rituele begroeting. Het dwingt elke ruwe bolster tot een glimlach. “Ik ben gekozen met 68% van de stemmen,” zegt hij zonder te pochen. Iedereen kent hem. In het kielzog van Richard beleven we een magnifieke dag.

In het centrum vinden we tot ons genoegen het standbeeld van een oude bekende: Roald Amundsen. Hetzelfde beeld als op Spitsbergen, waar hij vandaan vertrok met een vliegtuig om via de noordpool bij Nome te landen. Richard moet even naar het stadhuis om de wekelijkse paychecks te tekenen. Anders hebben zijn ambtenaren niets te eten. Eén ambtenaar is spoorloos verdwenen. “Dat is al drie weken zo,” zegt hij zonder een greintje ongerustheid. “Die zien we wel weer verschijnen.” Buiten het stadje zien we de eerste goudgraafmachine, eentje waar een meeuwenechtpaar een nest op heeft gebouwd. Richard houdt van vogels. “Juni is de beste maand voor vogelaars,” zegt hij. Die komen van heinde en verre. In november vriest de poolzee dicht, steeds later volgens Richard. In mei is de zee weer open en verschijnen de bootjes die op de bodem naar goud zoeken. Bepaald geen zachtzinnige klus. Langs de kust komen de verhalen los, landinwaarts verschijnt al gauw de grote leegte. Het landschap krijgt grip op me. Er grazen wat Muskusossen, eentje schuurt zijn jeuk weg langs een scheve telegraafpaal. We naderen het grote niemandsland.

Topattractie in de grote leegte zijn de trains to nowhere. Drie stoomlocs die weg staan te roesten in het nergens, ooit achtergelaten toen een woeste storm de loop van de rivier verplaatste. Het is een bizarre plek. Niemand heeft de moeite genomen ze weg te halen, inmiddels zijn ze een tweede leven begonnen als landmark en attractie.

Lang dreigde Nome een vergeten wereld te worden. Tot Discovery Channel het lokale toerisme nieuw leven inblies. De serie over goudzoekers werd over de hele wereld uitgezonden. Maar echt bekend bekend is Nome als de finish van ’s werelds beroemdste hondenslede race: de Iditarod. Op de eerste zaterdag van maart wordt de 1.700 kilometer lange tocht van Anchorage in 8 tot 20 dagen afgelegd. Gevoelstemperaturen van -75 graden Celsius zijn geen uitzondering. Er zijn meer mensen op de Mt Everest geweest dan alle deelnemers aan deze roemruchte race bij elkaar opgeteld, hij wordt sinds 1973 gehouden. Het is een ode aan een serum-run uit januari 1925, toen Nome ten onder dreigde te gaan aan een difterie-epidemie en dankzij hondensledes het tekort aan medicijnen kon worden aangevuld. De tocht is vandaag bijna net zo onwaarschijnlijk als toen. Wie de race wint geniet ongekende roem. In Alaska dan.

Wat hebben we spijt dat we hier niet langer blijven. Vroeg vertrekken uit Anchorage, laat weer terug. Het kan, maar twee, drie dagen is optimaal. Het mag niet zo zijn voor ons. Maar laat ik niet klagen. Ik ga thuis maar eens op zoek naar mijn oude Lucky Lukes.